„Еко-свест“: Уделот на малите хидроцентарали врз природата и ресурсите за вода
Природните карактеристики во планинските предели во Македонија овозможуваат експлоатација на водните текови за производство на електрична енергија преку градење на мали хидроцентрали. Иако постои огромен потенцијал за производство на електрична енергија која што е повеќе “зелена” од останатите типови на производство (нуклеарни централи, термоцентрали и други), сепак најголемите негативни ефекти одат на сметка на нашите и онака кревки екосистеми.
Според научните истражувања негативни ефекти се случуваат како резултат на промена на хидролошките текови, промена на квалитетот на водата и зголемена седиментација од коритото на речните текови. Моментално постојат мал број анализи за вистинското влијание на хидроцентралите врз нашата животна средина, но сведоци сме за уништените екосистеми. Постои потреба од поголем мониторинг и диверзификација на изворите за производство на електрична енергија и промена на националната политика за прекин на повластените тарифи кои дополнително ги поттикнуваат инвеститорите да вложуваат во овој сектор.
На прес-конференцијата беше презентирана економската анализа за финансирање на малите хидроцентрали кои прават штети врз животната средина, од страна на претставици од „Еко-свест“ и Центарот за економски анализи.
Весна Гарванлиева од Центарот за економски анализи истакна дека според ЕУ регулативата за државна помош, поддршката на обновливите извори треба скоро целосно да се префрли од фиксни повластени тарифи кон премии доделени со аукција.
– Премиите ги изложуваат обновливите извори на енергија на сигналите на пазарот бидејќи некои технологии за обновлива енергија, како што се малите хидроцентрали, достигнаа фаза на зрелост што бара нивна интеграција на пазарот. Со оглед на тоа дека во моментот кај нас некои технологии се уште добиваат само повластени тарифи, може да се заклучи дека не е извршено целосно усогласување на националното законодавство со ЕУ легислативата, потенцираше Гарванлиева.
Давор Пехчески од „Еко-свест“ наведе дека според нивната оценка моменталната поставеност на националната регулатива ги фаворизира малите хидроцентрали, за што тие имаат доставено и жалба до Енергетската заедница.
– Додека во ЕУ гледаме диверзификација на производството и намалување на уделот на хидроенергијата во енергетскиот микс, кај нас се уште поддржуваме зрели и конкуретни технологии со субвенции. Владата и ресорните министерства мора што поскоро да овозможат транзиција на сите технологии од тарифи кон премии за да овозможиме вистинска либерализација на енергетскиот пазар, но и максимална заштита на природата од штетни проекти кои инаку не се конкуретни на пазарот, посочи Пехчевски.
Од воведувањето на повластените тарифи за субвенционирање на искористувањето на обновливите извори на енергија во 2007 година до крајот на 2020 година, пуштени се во употреба 96 мали хидроелектрани што користат повластени тарифи, а во блиска иднина треба да се пуштат уште 25 хидроцентрали.
